Ekonomia spo­łecz­na jest sektorem go­spo­dar­ki, w którym or­ga­ni­za­cje są zo­rien­to­wa­ne na spo­łecz­ną uży­tecz­ność a wy­pra­co­wy­wa­na przez nie nadwyżka służy re­ali­za­cji celu spo­łecz­ne­go. [J. Hausner]

Go­spo­dar­ka spo­łecz­na stanowi nowe na­rzę­dzie rozwoju spo­łecz­no­-go­spo­dar­cze­go na szczeblu lokalnym, kom­ple­men­tar­ne wobec sektora pry­wat­ne­go i pu­blicz­ne­go. [E. Leś]

Ekonomia spo­łecz­na jest istotnym ele­men­tem spo­łe­czeń­stwa oby­wa­tel­skie­go. Jej rozwój i sku­tecz­ność wa­run­ko­wa­na jest przez świadome i aktywne spo­łe­czeń­stwo.

Ponieważ pojęcie ekonomii spo­łecz­nej jest bardzo szerokie, warto opisać ją poprzez in­sty­tu­cje sta­no­wią­ce „rdzeń” tego śro­do­wi­ska – tzw. przed­się­bior­stwa spo­łecz­ne. Naj­bar­dziej po­pu­lar­ną i często sto­so­wa­ną de­fi­ni­cją jest ta, sfor­mu­ło­wa­na przez pra­cow­ni­ków eu­ro­pej­skiej sieci ba­daw­czej EMES (European Research Network). Według niej za przed­się­bior­stwo spo­łecz­ne uznaje się dzia­łal­ność o celach głównie spo­łecz­nych, której zyski w za­ło­że­niu są re­in­we­sto­wa­ne w te cele lub we wspól­no­tę, a nie zwięk­sza­nie dochodu udzia­łow­ców czy też wła­ści­cie­li. EMES określa kryteria spo­łecz­ne i eko­no­micz­ne, którymi powinny cha­rak­te­ry­zo­wać się ini­cja­ty­wy wpi­su­ją­ce się w ekonomię spo­łecz­ną.

Kryteria eko­no­micz­ne:

• pro­wa­dze­nie dzia­łal­no­ści w sposób względ­nie ciągły, re­gu­lar­ny w oparciu o in­stru­men­ty eko­no­micz­ne;
• nie­za­leż­ność, su­we­ren­ność in­sty­tu­cji w stosunku do in­sty­tu­cji pu­blicz­nych;
• po­no­sze­nie ryzyka eko­no­micz­ne­go;
• ist­nie­nie choćby nie­licz­ne­go płatnego per­so­ne­lu.

Kryteria spo­łecz­ne:

• wyraźna orien­ta­cja na spo­łecz­nie uży­tecz­ny cel przed­się­wzię­cia;
• oddolny, oby­wa­tel­ski cha­rak­ter ini­cja­ty­wy;
• spe­cy­ficz­ny, możliwie de­mo­kra­tycz­ny system za­rzą­dza­nia;
• możliwie wspól­no­to­wy cha­rak­ter dzia­ła­nia;
• ogra­ni­czo­na dys­try­bu­cja zysków.

Ten zestaw kry­te­riów jest de­fi­ni­cją ide­al­ne­go przed­się­bior­stwa spo­łecz­ne­go. Od przed­się­wzięć za­li­cza­nych do tego sektora nie wymaga się zatem speł­nie­nia wszyst­kich kry­te­riów, lecz więk­szo­ści z nich. Na na­stęp­nych stronach przed­sta­wia­my de­fi­ni­cje form prawnych podmio­tów ekonomii spo­łecz­nej, w ramach których funk­cjo­nu­ją przed­się­bior­stwa spo­łecz­ne.

Więcej in­for­ma­cji na teamt kondycji ekonomii spo­łecz­nej znaj­dzie­cie Państwo na portalu: www.eko­no­mia­spo­lecz­na.pl